Artikel in de Vriezer Post d.d. 1 juni 2011

Interview en artikel over Ano Kato in Difono

Het gerenommeerde Griekse muziekmagazine Difono heeft middels een interview uitgebreid aandacht besteed aan alle activiteiten van Ano Kato in Nederland en Griekenland. 

Het interview werd door Iraklis Oikonomou afgenomen in Utrecht. Samen met Michiel Koperdraat van Ano Kato werd ook Tim Meeuws (vroeger zanger in Ano Kato) geïnterviewd over zijn nieuwe cd en project van Nederlandstalige Griekse songs.

Lees hier de vertaling van het artikel!

woensdag 9 juli 2003

Ano Kato

Door Michiel ter Laan

VRIES - Wat hebben Griekenland en Vries met elkaar te maken? Op het eerste gezicht niet veel. Toch zit er een landelijk bekende 'Griekse’ vereniging in Vries, Ano Kato. De vereniging heeft het orkest Ano Kato en organiseert verschillende workshops in de muziek. 

Michiel Koperdraat, zanger van het orkest en al sinds het begin actief bij Ano Kato kan helder uitleggen wat de Griekse naam betekend. "Ano is boven en Kato onder. Op zijn kop dus eigenlijk. Je kunt dit op verschillende manieren interpreteren, bijvoorbeeld dat niet alles is zoals het normaal is. Griekse muziek is anders dan de bekende Nederlandse en Westerse muziek." Ano Kato kiest speciaal voor de Griekse muziek omdat de leden zich erg aangetrokken voelen tot Griekenland, maar ook omdat de Griekse muziek nog raakvlak heeft met het westen. "Griekenland ligt op de grens tussen oost en west," vertelt Michiel. "De Griekse muziek is nog te volgen voor de westerling, Arabische muziek met soms haast 'jankende' tonen is te moeilijk. Griekse muziek kan wél veel Nederlanders boeien."

Griekse zanger

Ano Kato is opgericht in 1987, toen was er ook een Griekse zanger deel van het orkest. Tegenwoordig zijn het alleen maar Nederlanders met interesse voor Griekenland. In 1989 is Ano Kato een vereniging geworden, op deze manier kan Ano Kato meer activiteiten ontplooien. "We treden niet alleen op, we geven ook muziekworkshops," legt Michiel uit. "We geven improvisatieworkshops of workshops om speeltechniek te verbeteren, allemaal voor muzikanten. De mensen moeten al wel kunnen spelen, maar met onze workshops krijgt men nieuwe ideeën over muziek." Improvisatie is heel erg belangrijk in de Oosterse muziek. In de Westerse wereld zijn we eraan gewend om te spelen vanaf bladmuziek. "Wij spelen niet vanaf bladmuziek, maar improviseren elke keer. Zo klinkt de muziek elke keer anders. Afhankelijk van het gemoed van de muzikant" zegt Michiel.

Gejank

Oosterse en ook Griekse muziek wordt door sommige mensen ervaren als ´gejank´ en soms zelfs vals, maar dit is te verklaren door dat er veel meer tonen gebruikt worden. ,,In het westen kennen we alleen maar de twaalf tonen, in de Oosterse muziek zijn het er veel meer. Hierdoor denken sommige mensen dat de muziek vals is, maar het zijn gewoon andere tonen. Het ´gejank´ bestaat uit het kiezen van andere tonen, en is dus zeker niet vals.”

Michiel is al van jongs af aan bezig met muziek. "Vroeger draaiden mijn ouders al veel muziek van over de grens,” zegt de muzikant. "Ik vond de Griekse muziek echt geweldig, ik kreeg er toen al kippenvel van." Toch is Michiel zeker niet meteen begonnen met Griekse muziek. "Eerst ben ik 18 jaar lang basgitarist geweest ik heb gewerkt voor een theatergroep en gecomponeerd en gearrangeerd. Toen ik op een gegeven moment lang in één voorstelling moest spelen beviel me dat niet meer. Ik wilde andere dingen doen, uit dat wereldje. Uiteindelijk heb ik toen de stoute schoenen aangetrokken, ben bouzouki gaan spelen, en is Ano Kato ontstaan. Nu kan ik werken met Oosterse muziek - dat ligt me beter - en krijg ik de kans te doen waar ik goed in ben."

Oosterse muziek

Ano Kato houdt zich dus ook veel bezig met het organiseren van workshops en andere evenementen. In september wordt 'Venster op het Oosten' georganiseerd, een weekend vol Oosterse muziek. Het is georganiseerd door de Stichting Volksmuziek Nederland, en Ano Kato geeft tijdens het weekend twee workshops. "In zo´n weekend kunnen muzikanten kennis maken met andere muziekvormen," vertelt Michiel. "Zo kunnen muzikanten die zich vast voelen zitten in de muziek weer een nieuwe weg inslaan. Met improvisatie kan je meer van jezelf in de muziek stoppen, je hebt veel meer vrijheid om te spelen wat je echt wilt."

Naast de workshops voor volwassenen wil Ano Kato ook beginnen met workshops voor kinderen. Michiel vindt het heel belangrijk dat kinderen kennis maken met muziek uit andere werelddelen.
"De multiculturele samenleving kan ook in de muziek tot uiting komen. Buitenlandse kinderen maken vanzelf wel kennis met westerse muziek, maar andersom is dit veel minder het geval. Het is leuk als jonge muzikantjes kennis kunnen maken met bijzondere geluiden. Als ze jong zijn kunnen ze nog veel leren, dus bijvoorbeeld ook het spelen in andere toon- en maatsoorten. Muziek kan ook helpen bij de communicatie, kinderen die niet makkelijk met elkaar kunnen praten, kunnen prima met elkaar muziek maken. Als we muziekdocenten ook kennis kunnen laten maken met Oosterse muziek, moet dat lukken."

Idols

Naast Oosterse muziek is Michiel ook zeker wel geïnteresseerd in andere muziekvormen. CD´s van moderne popmuziek zijn niet in zijn collectie te vinden, maar hij luistert graag naar de radio. Ook Idols heeft hij goed gevolgd. "Het is geweldig om dan op tv te zien dat er zoveel jong talent rondloopt. Het moet een prachtige ervaring zijn om met dat talent te mogen werken. Ik zing zelf ook al jaren, maar ik zou waarschijnlijk nooit door de voorronde heenkomen. Het zou helemaal mooi zijn als er ook een ´Idols´ komt voor muzikanten."

De toekomst ziet er voor Ano Kato rooskleurig uit. Er zijn inmiddels twee leerorkesten opgericht die in de toekomst de broertjes van Ano Kato kunnen worden. Het orkest treedt regelmatig op tijdens besloten feesten en partijen, maar bijvoorbeeld ook tijdens het Noorderzonfestival in Groningen op 26 augustus. Dan kan ook een grotere groep mensen genieten van de vele vormen van de Griekse muziek. "Griekse muziek is heel breed," vertelt Michiel terwijl hij de verschillende stijlen laat horen. "In de stad spelen mensen een ander soort muziek als in de bergen, je hoort in de muziek waar het is gemaakt. Op de eilanden is de muziek vrolijk en licht, in de bergen veel zwaarder."

Ano Kato speelt zelf ook met authentiek Griekse instrumenten, de bekendste daarvan is de bouzouki, een soort luit die een geluid voortbrengt dat iedereen kent van de sirtaki en meteen koppelt aan Griekenland. In Nederland zijn ook een paar bouwers van Griekse instrumenten. Op veel van deze instrumenten kunnen op een prachtige manier de Griekse ´glijdende´ tonen en bijzondere toonladders worden gespeeld. 

Michiel heeft enorm veel plezier in wat hij doet. Het spelen van Griekse muziek en het les geven in speltechniek en improvisatie. Maar het is meer dan leuk volgens Michiel. "De integratie van verschillende muzieksoorten is goed voor de multiculturele samenleving. Ook wordt je als mens gewoon gelukkiger door muziek te maken."

Het Griekse Eiland, nummer 2, juni 2003

I Tris Ano Kato, Prótes Ichografísis

De Drie op z'n Kop, eerste opnamen

Door Yolanda Verbeek

Een prettige cd: de musici brengen duidelijk hun plezier tijdens het spel over. Ik kreeg er bij beluistering zonder meer goede zin van.

Deze cd bevat de eerste opnamen - nu uitgebracht in beperkte oplage in verband met het 15-jarig bestaan van de groep - vanuit de ontstaansperiode van de groep Ano Kato, toen nog I Tris Ano Kato, bestaande uit Michiel Koperdraat (bouzouki, baglamas), Andonis Moraïtis (bouzouki, baglamas, zang) en Jurrie Eilers (gitaar). 
In de zomer van 1987, een paar maanden na het ontstaan van de groep, werden er in Assen opnamen gemaakt. In eigen beheer werden deze indertijd op muziekcassette uitgegeven. Voor de liefhebber zijn deze opnamen nu op cd uitgebracht. Authentiek materiaal zonder poespas, maar wel met humor hier en daar.

Drents-Groningse Perscombinatie / Kunstbijlage, 25-06-1999  

Noordelijke Ano Kato klinkt heel Grieks

Wat musici met oermuziek doen is bewonderenswaardig

Door Jan Misdom

Ruim tien jaar geleden werd Ano Kato opgericht door Michiel Koperdraat, de huidige leadzanger en snaarinstrumentenbespeler. "Ano Kato heeft in de loop der jaren nogal gewisseld qua bezetting. Een aantal jaren is het een pool van zo’n acht muzikanten geweest. Maar meestal speelden we met z’n drieën of z’n vieren. Ik vond het wel leuk die wisselende bezettingen. Daarnaast is Ano Kato nooit een band geweest die veel repeteerde. Griekse muziek is niet zo moeilijk. Als je er gevoel voor hebt vertelt het verhaal zichzelf. Er wordt veel geïmproviseerd, dus kregen de concerten het karakter van een sessie. Het grote nadeel was echter dat met al die mensen de continuïteit een beetje zoek dreigde te raken. Toen zijn we met een kleinere kern doorgegaan."

Is er belangstelling voor Griekse muziek in Nederland?

"Ja, en die groeit nog steeds. Wij worden in ie­der geval voor steeds leukere dingen gevraagd. We verzorgden de muziek bij de Teleac-cursus Nieuw Grieks en we maakten met de NOS een documentaire over Rebetika, de Griekse blues. Daarnaast traden we ook een aantal keer in Griekenland op voor radio en tv."

Hoe is bij jou de belangstelling voor Griekse muziek ontstaan?

"Mijn ouders hielden van strijdmuziek en vooral van de muziek van Mikis Theodorakis. Ik zal een jaar of tien geweest zijn en was tot tranen toe geroerd. Ik wist niet waarom, maar vond het gewoon ontzettend mooi. Op m’n zevende zat ik al voor de radio te wachten op dat liedje dat steeds sneller ging. Later heb ik begrepen dat het de Syrtaki van het Trio Helenique was. Dat is nu 35 jaar geleden."

Vonken

Maar de vonken sloegen pas echt over toen hij zelf naar Griekenland ging. In die tijd speelde Michiel Koperdraat veel jazzrock. Hij was bassist bij de voormalige muziektheatergroep Werk in Uitvoering. "Op Kreta zag die Kretenzische lyra-spelers bezig op zo’n druppelvormig viooltje. Ze speelden met net zoveel power als die jazzrockmuzikanten. Alleen het idioom was anders. Het liedje was heel kort, maar met een lange improvisatie. Dat sprak me enorm aan. Later kwam ik in de buurt van Athene op het vasteland terecht en daar hoorde ik dat Griekse muziek voor iets anders staat dan Kretenzische muziek. Maar de basis van de Griekse muziek is improvisatie. Daardoor klinkt een nummer nooit twee keer hetzelfde. Een liedje wordt elke keer opnieuw vorm gegeven en telkens wordt er opnieuw een ziel ingelegd. Daardoor kan een nummer langzamer zijn en wel twee keer zo lang duren, bijvoorbeeld."

"Ik heb heel lang geaarzeld of ik deze muziek op een professionele manier wilde gaan maken. Kijk, ik was professioneel bassist en zou dan over moeten stappen op de bouzouki, een melodisch instrument - een Griekse langhalsluit. Als je die muziek serieus studeert, dan gaat de nostalgie er een beetje af. Dan is het geen vakantie, maar gewoon hard werken."

Op de cd van Ano Kato klinkt voornamelijk Epirotische muziek, liederen uit Epirus, een noordelijk woest berggebied gelegen tegen de Albanese en de Macedonische grens. Het is zeer indringende muziek vandaar dat Ano Kato ook een vijftal nummers van de Griekse eilanden, die veel lichter klinken, op deze prachtige cd heeft gezet. En er komt geen bouzouki voor in deze muziek.

Hetgeen Ano Kato met deze oermuziek doet is bewonderenswaardig. Alles klinkt natuurlijk en beheerst. En de improvisaties zijn ondanks of misschien wel dankzij het gebruik van zo weinig noten en akkoorden opvallend boeiend. Vooral het spel van klarinettist Theo van Halen is een openbaring. Met zijn prachtige beheersing van het glissando en smaakvol gebruik van het vibrato houdt hij een verleidelijk pleidooi voor deze muziek waar maar weinigen weerstand aan zullen kunnen bieden.

Nieuwsblad van het Noorden, 04-06-1999

Ano Kato

Door Renze de Vries

De Groninger groep Ano Kato mag zich rekenen tot de voorhoede van de door niet-Grieken beoefende Griekse muziek in Nederland. Ze stelde bijvoorbeeld een wat andere visie op het Griekse cultuurgoed aan de orde dan de bekende syrtaki-‘toeristenmuziek’, hoewel de eerste cd, met Griekse stadsmuziek, daar nog wel naar verwees. 

Op de recente, tweede cd zijn de bakens echter ingrijpend verzet. Niet alleen door de bezetting, met klarinet en viool naast de snaarinstrumenten, maar vooral ook door het andere repertoire dat daarmee onder bereik kwam: muziek uit Epirus en de Griekse eilanden. Dit is inderdaad andere koek, met een ongekende emotionele lading. De muziek uit Epirus behoort tot het meest melancholieke, zo niet treurigste hoofdstuk van de wereldmuziek en de klarinettist van Ano Kato, Theo van Halen, laat dat in zijn zware toon perfect horen. De verwijzing naar de blues klopt hier voor 100%. Bovendien zijn de liedteksten, en de vitale vertalingen van Hero Hokwerda, weer zeer de moeite waard.

Drents-Groningse Perscombinatie, 28-06-1999  

Ano Kato weet de weg in Epirus

Door Jan Misdom

Gebeurtenis: ‘Kerels uit den vreemde’, cd-presentatie en concert met Griekse volksmuziek door Ano Kato. Tijd en plaats: zondag 27 juni 1999, café De Sleutel, Groningen.

Bij Griekse volksmuziek denkt menigeen in eerste instantie aan de Syrtaki, het opzwepende dansnummer met een hoog machogehalte of aan de stralende klanken van de bouzouki, het Griekse tokkelinstrument wier aanstekelijk geluid niet in de laatste plaats door de populaire muziek van Mikis Theodorakis wereldwijd bekend is geworden. Dat Griekse volksmuziek heel anders kan klinken werd duidelijk tijdens het concert, annex cd-presentatie, genaamd Kerels uit den vreemde door de vijfkoppige, uit Noord­Nederland afkomstige band Ano Kato. De muziek uit Epirus, een tegen de Albanese grens gelegen berggebied, die de hoofdmoot vormde van het concert bleek een zeer ingehouden, melancholiek en enigszins bezwerend karakter te hebben. ‘Het is het toppunt van genot om je zo intens zielig te kunnen voelen’ leken de musici het massaal opgekomen publiek te willen vertellen. En inderdaad, de mooiste blues is de meest verdrietige en ook de hoogtepunten bij de grote klassieken gaan vrijwel zonder uitzondering hand in hand met gevoelens van smart en onvervuld verlangen.

Trad Magazine - musiques traditionnelles nr. 69, januari/februari 2000
(Frans volks- en wereldmuziek tijdschrift)    

Ano Kato, Levendes apo to xena

Categorie “Oost”

Door Claude Ribouillault

Vijf Nederlandse muzikanten die muziek spelen van de eilanden in de Egeïsche Zee en uit de bergachtige regio Noord-Epirus, het is een paradox. Wat er vooral verbazingwekkend aan is, is dat het niet gaat om een simpele beïnvloeding. De groep vertolkt deze muziek, waarin zang, viool en klarinet overheersen tegen een achtergrond van tokkelinstrumenten en percussie, met een getrouwheid en een diepgaand respect en met een innerlijke beleving die uitermate authentiek aandoet. 

De discussie over of dat wel gerechtvaardigd is [bedoeld wordt dat buitenlanders die muziek vertolken], zal waarschijnlijk nooit verstommen. Maar ten eerste doet iedereen wat hij wil en alleen luisterend kan men proberen een oordeel te vormen. En ten tweede, als het goed gedaan is, mooi en coherent, dan is die kwestie normaalgesproken niet meer aan de orde. Dat laatste is hier het geval. Het was een begaafde Engelsman die me de muziek uit Macedonië liet ontdekken, zoals een andere Engelsman veel heeft gedaan voor de erkenning van de Kretenzische muziek, door die uit te voeren...

Teksten in het Nederlands, Grieks en Engels. Een goede manier om het repertoire uit de oostelijke Balkanlanden beter te leren kennen.

f Roots (Engels volks- en wereldmuziek tijdschrift)  

Levendes apo ta xena

Ano Kato Pan 181CD

Door Chris Williams

Ano Kato - Levendes apo ta xena is a group of Dutch musicians. Here they perform songs from Epirus and the Greek islands.  

Theo Van Halen plays delightful clarinet, It takes courage to tackle a piece as emblematic to Epirotic (and Peloponnesian) traditions as Itia, but he does it very successfully and also brings an unusual delicacy of phrasing to this and other pieces. At other times he lets rip with gutsy solos, particularly on the fifth track.

The clarinet is complemented by Michiel van der Meulen on violin. This is less prominent overall than the clarinet although it is more to the fore on the island songs such as Armenaki. There is nice moment in Petra o dolios tha yiriso where they blend seamlessly in a jointly executed solo. Michiel Koperdraat and Jurrie Eilers successfully render the very different vocal styles involved, and Andy Leeming provides solid percussion on the tambourine and darbouka.
Michiel Koperdraat also plays a neat santouri solo on O ilios vasilevei. The record closes with a full two minutes of the chirping of an unnamed cicada.

Anyone performing music from outside his/her culture is immediately subjected to scrutiny and it is pleasing to report that Ano Kato make a very good job of it indeed. Moreover they add a layer of freshness and delicacy that make these valuable interpretations in their own right, not just highly competent versions of traditional pieces.

New Folk Sounds 65, oktober/november 1999

ANO KATO Levendes apo ta xena

Door Hans van Deelen

Met Levendes apo ta xena (Kerels uit den vreemde) brengt de in de provincie Groningen gevestigde groep Ano Kato haar tweede cd uit. De groep is uitgebreid tot een vijfmans­formatie, waarbij viool en klarinet hun intrede deden. Deze verbreding van het groepsgeluid is zeer welkom. 

Het gevaar van de eerste cd zat in de relatieve eenvormigheid. Niet alleen het geluid, maar ook het repertoire heeft een verbreding gekregen. Stonden op de eerste cd voornamelijk rebètika en laïká liederen, nu is er ook dhimotika (regionale muziek, bijvoorbeeld van de Egeïsche eilanden, waarin de viool bepalend is) en epirotika (uit het noordelijk berggebied Epirus, met de klarinet in de hoofdrol). Het grootste deel van de gebrachte liederen is traditioneel. Drie maal werden verschillende liederen zonder problemen aan elkaar geplakt.

Onbereikbare liefdes, verbroken relaties, heimwee, vervreemding. Geen vrolijke boel dus. Maar wel indringend en meeslepend. Ano Kato musiceert volwassen. Strak, punctueel, gedreven en toch met een zekere losheid. Benieuwd hoever de groep het schopt met deze overtuigende schijf.

Klik hier voor boekingen en informatie