"Griekse muziek, wat komt daar allemaal bij luisteren?"

Presentatie door Michiel Koperdraat over 'behorenswaardigheden' in de Griekse (volks-)muziek

16 mei 2013
Locatie: Volksuniversiteit Amstelland
Stadsplein 97, Amstelveen
Aanvang 19.00 uur (welkom 18.30 uur)

Griekenland kan men beschouwen als muzikale poort tussen de ons bekende Westerse muziek, en de Byzantijnse en de Oosterse muziekcultuur. Veel elementen van deze culturen zijn in de huidige Griekse muziek verenigd en daardoor kreeg zij een geheel eigen ‘sound’.
Griekse volksmuziek is geen eenduidig begrip. Griekenland is enorm groot als je het land bekijkt vanuit het perspectief van de verschillende muziekstijlen. Er zijn allerlei regionale stijlen (dhimotiká) welke enorm van elkaar verschillen door afkomst en instrumentgebruik. Muziek van het eiland Kreta klink totaal anders dan de muziek uit de noord-Griekse provincie Epirus, om maar iets te noemen.
De muziek in de steden heeft haar eigen ontstaansgeschiedenis vanuit de rebetika (de Griekse blues), maar ook uit vanuit oosterse en regionale muziek. Er bestaan allerlei stijlen die hun eigenheid hebben in compositie en instrumentgebruik.

Michiel Koperdraat vertelt over de kenmerken van al deze stijlen en laat muziekfragmenten horen/zien en hij zal ook zélf voorbeelden geven, op authentiek instrumentarium en met zijn stem.
Hij neemt een aantal instrumenten mee om te laten zien en horen.

Interview en artikel over Ano Kato in Difono

Het gerenommeerde Griekse muziekmagazine Difono heeft middels een interview uitgebreid aandacht besteed aan alle activiteiten van Ano Kato in Nederland en Griekenland. 

Het interview werd door Iraklis Oikonomou afgenomen in Utrecht. Samen met Michiel Koperdraat van Ano Kato werd ook Tim Meeuws (vroeger zanger in Ano Kato) geïnterviewd over zijn nieuwe cd en project van Nederlandstalige Griekse songs.

Lees hier de vertaling van het artikel!

Ano Kato levert bijdrage aan Pools kookboek met cd

In Polen wordt door Iliana Puhalewa en Simeon Genew een prachtige serie kookboeken in eigen beheer uitgegeven met gerechten uit de Balkan. 

Na een eerdere uitgave met Bulgaarse gerechten dit keer een boek met 60 Griekse recepten waarbij een cd wordt meegeleverd vol Noord Griekse muziek. Ano Kato was gevraagd hiervoor enige tracks af te staan. Het contact tussen de uitgever en Ano Kato kwam tot stand via de Griekse ambassade in Polen. 
Nog vier andere Griekse groepen leverden bijdragen voor de cd bij deze limited edition. Dit zijn de groepen 'Ichos ke Paradhosi', 'Graikoi', 'Trio Mare' en 'Loxandra'. 

Meer informatie over dit kookboek met cd vindt u hier (in het Pools, dat wel)

Concertvideo's van Ano Kato op op een rijtje

Van de concertvideo's van Ano Kato - evenals van de workshopvideo's - zijn afspeellijsten gemaakt op YouTube. Zo vindt u alles op een rijtje, wel zo gemakkelijk. 

Kijk hier!

Nieuw leerorkest in het Noorden!

In het noorden van het land is een Grieks leerorkest gevormd, Vardaris (Noordenwind). 
Dit orkest is van start gegaan met 2-wekelijkse repetities.
Er is nog ruimte voor meer orkestleden: zang en alle instrumenten die in Griekse muziek gebruikelijk zijn.

Belangstellenden voor de leerorkesten (noord & west) kunnen zich opgeven per mail of per telefoon (0592 544833).

Klik hier voor de leerorkesten

.

Ano Kato en "Ballade van Mauthausen"

Dit beroemde werk van Mikis Theodorakis op teksten van Jakovos Kambanellis was op 28 september 2008 voor het eerst door de groep Ano Kato uitgevoerd tijdens de 'kunstdagen' in Wittem. Een première dus! 
De vier liederen van de Mauthausen-cyclus werden uitgevoerd op traditioneel Grieks instrumentarium. 

De Mauthausen-cyclus is onderdeel van het Ano Kato-concert "Kunstliederen uit Griekenland". Hierin worden verder liederen uitgevoerd van Manos Hatzidakis, Giannis Markopoulos en de groep Dynamis tou Egéou. Tevens worden enkele traditionele liederen ten gehore gebracht. 
De 'kunstliederen', éndechna tragoúdia, kent men vooral van componisten als Mikis Theodorakis en Manos Hatzidakis, die wereldberoemd zijn geworden door hun vele grote werken, getoonzet op werk van belangrijke (Griekse) dichters. 

Maar er zijn meer moderne Griekse componisten en muziekgroepen die zeer het beluisteren dan waard zijn want deze kunstliedvorm wordt in Griekenland zeer serieus genomen. Naast klassieke compositievormen worden traditionele muziekvormen en -tonaliteit vaak als uitgangspunt genomen wat prachtige en toegankelijke kunstliederen oplevert waarin de byzantijnse en Klein-Aziatische traditie doorklinken.

..

.

Over de 'Ballade van Mauthausen'

De vier Mauthausen liederen zijn gebaseerd op situaties die beschreven worden in het boek ‘Mauthausen’ van Jakovos Kambanellis:
“In die tijd stonden we iedere zondag dat we niet werkten naar de vrouwen te kijken, die eveneens naar ons keken. De afstand die ons scheidde was groot. Het is de vraag of we ons ver­staanbaar hadden kunnen maken zelfs al schreeuwden we. Maar natuurlijk waagde niemand het zoiets te proberen. Het was ook niet nodig. Het zwijgende oogcontact dat twee afscheidingen van prikkeldraad overbrugde behoefde geen woorden. Het waren de uren van de liefde.
Maar denk je eens in… Deze vrouwen en mannen, die elkaar oneindige uren lang stonden aan te kijken, waren gekleed in dezelfde gestreepte, verschoten en afgedragen dwangarbeiderskleren. Hun lichamen vel over been, hun wangen ingevallen en behaard door vitaminegebrek. Hun haar was afgeknipt, met in het midden een kaal geschoren strook die van het voorhoofd tot achter in de nek liep. Alleen hun ogen waren groter en dieper dan voorheen om de angst te kunnen bevatten. De afrastering onder hoogspanning en het prikkeldraad met de wacht­torens waren niet gewoon een technische installatie, een ondoordringbare afscheiding. Hier werd door een bevel bepaald dat de man onherroepelijk gescheiden werd van de vrouw. Een bevel met de proporties van het noodlot zelf. De verbreking van de eeuwige twee-eenheid. Een onnatuurlijke doorsnijding van hen die door hemel en aarde zijn voorbestemd dat zij één vlees zullen zijn.”

Fragment overgenomen uit "Het Griekse Lied" nummer 12

.

.
Meer informatie over de originele opname van de Mauthausen-cyclus gezongen door Maria Farandouri (1966)

Griekse televisie maakte reportages over Ano Kato!

Ano Kato wereldwijd:

De reportage van ERT3 / ERT-SAT werd zaterdag 7 april in Griekenland, maar tevens via satelliet wereldwijd uitgezonden in het veelbekeken wekelijkse programma 'Diaspora'.
Ano Kato heeft in deze uitzending enige traditionele Griekse nummers ten gehore gebracht en een interview verzorgd.

Het tv-team van het programma 'Diasporá', een programma met veel aandacht voor de Grieken die buiten Griekenland leven en werken, was naar Nederland gekomen voor de verslaggeving van o.a. de opening van een kunstexpo in het World Trade Centrum in Rotterdam. 

De Consul Generaal van Griekenland, Dhr. Kyriakos Amiridis (Consulaat Rotterdam), die Ano Kato sinds vorig jaar met veel genoegen tot haar fans mag rekenen, heeft zich persoonlijk ingezet om deze reportage over Ano Kato tot stand te brengen. 

ERT-3                                                                                Alpha-TV

De reportage van Alpha-TV werd opgenomen op de prachtige werf van de Oude Gracht in Utrecht. Maar liefst vier uur lang werden er opnames gemaakt.

   Ano Kato in actie op de werf

Grieks beiaardconcert

Ook Zwolle hing Griekse muziek aan grote klok!

Uniek samengaan van Griekse en Nederlandse muziekcultuur

30 september 2006, Tuin Stedelijk Museum Zwolle, 
14.30 uur

Op de beiaard van de Onze Lieve Vrouwe Basiliek (de "peperbus") in Zwolle.
Publiek en dansers waren welkom in de tuin van het Stedelijk Museum, Melkmarkt 41, Zwolle

Kijk ook hier!  

Workshop Kreta was weer een succes!

Deze jaarlijkse workshop met oudgedienden (leden Siga to Krasi) en andere enthousiaste Griekse muziekbeoefenaars was weer enerverend. Er werden video-opnames gemaakt. Binnenkort zijn op deze site de opnames te bezichtigen en te beluisteren. 
Er wordt op dit moment hard aan gewerkt om een zo goed mogelijke compilatie in beeld te brengen.

Kijk vast naar de foto's van Mirtos!

Griekse muziek, wat komt daar allemaal bij luisteren?

‘Behorenswaardigheden’ in Griekse volksmuziek

Variacollege in Amsterdam

Vrijdag 11 februari
Bungehuis, Zaal 401
Spuistraat 210 Amsterdam
Aanvang 15.30 uur, toegang gratis

Volgende Varia College over Griekse ritmes:
Vrijdag 18 november, zelfde plaats, zelfde tijd.

Deze lezing door Michiel Koperdraat ging over de muzikale kant van de Griekse muziek. Griekenland kan men beschouwen als een poort tussen de (ons bekende) Westerse en de Oosterse muziekcultuur: allerlei elementen uit beide komen samen in de huidige Griekse muziek en geven haar zo haar eigen ‘sound’. Griekse volksmuziek is geen eenduidig begrip. Er zijn de dhimotiká, van het platteland, maar met grote regionale verschillen door afkomst en instrumentgebruik. Anderzijds de volksmuziek van de steden, die we kennen als rebétika en laïká; deze heeft haar eigen ontstaansgeschiedenis en eigenheden in compositie en instrumentgebruik.

Michiel Koperdraat vertelde over de kenmerken van al deze stijlen (met behulp van muziekfragmenten op de band of eigen stem en instrumenten), om de tonale eigenheid van de authentieke Griekse muziek te demonstreren en inzichtelijk te maken. De belangrijkste ritmische eigenschappen kwamen wegens tijdgebrek niet meer aan bod maar zal op een later tijdstip nog aan de orde komen.

Xenia & Ano Kato het nieuwe jaar in

Een optreden van Ano Kato met Trio Xenia op het nieuwjaarsfeest van 
Vereniging Groningen-Griekenland

De term ‘boite-avond’ was nog het meest van toepassing op deze muziekavond op 10 januari van Vereniging Groningen-Griekenland. Een avond met prachtige ‘luistermuziek’ van Xenia en Ano Kato.  
Betty de Vries (zang/gitaar, Xenia) en Theo van Halen (klarinet, Xenia en Ano Kato) werden deze avond bijgestaan door Tineke de Vogel (gitaar/baglamas, Xenia), Jur Eilers (gitaar, Ano Kato) en Michiel Koperdraat (zang/bouzouki/outi, Ano Kato). 

De warme stem van Betty de Vries doet nog het meest denken aan die van zangeressen als Charis Alexiou en Dimitra Galani. Zij zingt dan ook graag het repertoire dat wij van deze zangeressen kennen en haar stem klinkt hierin indrukwekkend. Haar liefde voor Griekse muziek spat ervan af als je haar ziet zingen! Theo van Halen kleurt met zijn warme klarinetgeluid prachtig de zangmelodieën in. De tweestemmigheid van de meeste liederen in dit mooie repertoire van componisten als Hadzidakis en Kouioumtzis werd deze avond gerealiseerd door Michiel Koperdraat .

...

Weekend ‘Folk for Kids’

..
                                                                                                                                                                                                    Foto's: Herman van Vliet

Paasweekend 2003 & 2004
Volksmuziek samenspelweekend voor kinderen en hun ouders/begeleiders in De Glind. Organisatie: Stichting Volksmuziek Nederland

Dit was een weekend muziek maken voor kinderen in de leeftijd van 8 tot 15 jaar die tenminste één jaar een instrument bespelen, met het doel hen op hun eigen instrument te laten kennismaken met volksmuziek uit verschillende delen van de wereld. 
Ook de ouders konden een muziek- of schilderprogramma volgen.
De docenten waren: Michiel Koperdraat (Oosterse volksmuziek), Judica Lookman (Westerse volksmuziek), Niek Edeling (percussie), Marjolein l’Herminez (sport & spel), Machteld Aardse (tekenen & schilderen)

De kinderen werden, op basis van leeftijd en ervaring, in twee muziekgroepen verdeeld. Het was niet de bedoeling dat de muziekmakende ouders in de kindergroepen mee deden, ze volgden een eigen programma met dezelfde docenten (maar ook konden ze voor tekenen en schilderen kiezen en de muzikantjes op papier vastleggen).
De drie muziekgroepen (2 kindergroepen en 1 groep ouders/begeleiders) kregen afwisselend les van drie muziekdocenten en een docent sport & spel. Sport & spel was in het programma opgenomen zodat de kinderen zich af en toe lekker konden uitleven, wat hun concentratie in de andere workshops ten goede kwam.
De cursus startte zaterdagochtend om 10.00 uur en werd op zondagmiddag om 16.30 uur gezamenlijk afgesloten, waarbij tevens de gemaakte kunstwerken werden bewonderd.

Reacties van cursisten:

Bij Judica moesten we stukjes spelen die we thuis hadden geoefend. Daarna hadden we even pauze en dan moesten we naar de tweede workshop. Bij de tweede workshop gingen we trommelen. Dat werd gegeven door Niek. 
Daarna hadden we Griekse muziek bij Michiel. Bij Griekse muziek moesten we dingen naspelen. Dat vond ik het leukst. Na Griekse muziek gingen we naar sport en spel, en daarna mochten we zelf kiezen wat we gingen doen. Merle, Anna en ik gingen eieren schilderen. Als laatste gingen we naar het bal, en om negen uur moesten we douchen en pyjama aantrekken. Daarna vertelde iemand nog een verhaal en toen gingen we naar bed. (Eefje - 9 jaar)

En dan bij Michiel op het gehoor naspelen van een syrtos. Dat valt even niet mee, maar Michiel z'n tomeloze inzet leidde ertoe, dat we toch binnen een uur dit muziekstuk konden spelen. (J M)

Ano Kato in 'de Wandelende Tak' op Radio 4

21 oktober 2002, 19.00 uur, Radio 4

Ano Kato is als muziekgroep langzaamaan wel enigszins bekend in Nederland, maar wat doet Ano Kato nog meer? 
Doelstelling van Ano Kato is de Griekse muziek in Nederland bekender te maken en uit te dragen door middel van workshops, leerorkesten, lessen, lezingen, optredens en nog veel meer. Griekse muziek aan de grote klok hangen, zeg maar. Kijk ook hier
En dit werd wel heel letterlijk gedaan door mee te werken aan het Griekse beiaardconcert van Roy Kroezen op de Munttoren in Amsterdam, 20 juli jongstleden.
In dit uur werd uitgebreid aandacht besteed aan dit unieke concert en aan de workshops en leerorkesten van Michiel Koperdraat. Met veel muziek natuurlijk!

Beluister deze Wandelende Tak over het Griekse beiaardconcert en de leerorkesten!

Beluister ook de Wandelende Tak over de cd 'Levendes apo ta xena' (1999).

Culturele markt 
Noorderzon Festival Groningen

Ano Kato stond met een kraam de hele dag op deze jaarlijks terugkerende culturele markt (de NoorderZondag) met informatiemateriaal, muziek etc.. Ook het (leer)orkest Siga to Krasi, en Vereniging Groningen-Griekenland waren bij deze kraam vertegenwoordigd. De markt werd heel goed bezocht. Hieronder foto's van beide jaren. 

NoorderZondag 2002

NoorderZondag 2003

    Natuurlijk werd er ook gespeeld!

Beiaardconcert

Amsterdam hing Griekse muziek aan grote klok!

Uniek samengaan van Griekse en Nederlandse muziekcultuur

20 juli 2002, Muntplein Amsterdam, 20.30 uur

Het beiaardconcert van Roy Kroezen, gespeeld op de klokken van de Munttoren in Amsterdam, was heel succesvol! Het was een wereldpremière: nog nooit klonk er eerder Griekse muziek op een beiaard. 
Ondanks heftige regenbuien - maar een kwartier voor aanvang brak de zon door! - waren er toch flink wat enthousiastelingen voor het concert naar het Muntplein gekomen met de bedoeling eens lekker op deze muziek te gaan dansen. 
Van het concert zijn opnames gemaakt. De cd hiervan is bij Ano Kato te bestellen. Beluister ook de Wandelende Tak voor en over dit concert!

  

.
Bestel de cd van dit 
unieke concert !

De cd bevat 10 tracks
Maak € 7,- over op 
rekening 3171797
t.n.v. Ano Kato, Vries
o.v.v. Beiaard-cd
.

..

.
De vaste beiaardier van de Munttoren in Amsterdam vroeg Roy Kroezen voor een concert met etnische muziek in de Munttoren. Het doel was ook voor andere bevolkingsgroepen in Nederland iets te programmeren. Ondanks dat het motto onder beiaardiers reeds lang luidt "op de beiaard kan alles", maakt eigenlijk alleen Roy Kroezen dit waar. Zo speelde hij eerder Surinaamse, Chinese, Japanse, Indonesische en Egyptische muziek op de beiaard. Dit keer dus Griekse muziek!

Op dit moment was het evenement in volle gang.

.

Het programma:

1    Ta Xyla  (2/4)
2    Aïse  (9/8)
3    Palios Karsilamas  (9/8)
4    Voulgaria  (2/4)
5    Yeragotikos syrtos  (2/4)
6    Kalamatiana:  (7/8)
      Ston apano machala 
      Yerakina
      Thessalia
7    Adramytiano zeïbekiko  (9/4)
8    Tenedio  (2/4)
9    Vrakadiko vari  (9/4)
10  Smyrnia  (2/4)
11  Bam  (9/8)
12  Chasapiko politiko (2/4)
13  Tsamika (3/4)
      Epirotiko tsamiko
      Kato stou valtou
      Enas Aïtos

Over Roy Kroezen:

Roy Kroezen studeerde orgel aan het Arnhems conservatorium en studeerde af in 1993. Aan hetzelfde instituut studeerde hij ook al beiaard. 
In 1991 begon zijn studie aan de Nederlandse Beiaardschool te Amersfoort bij Bernard Winsemius, alwaar hij in 1996 het Praktijkdiploma behaalde. Op dit moment studeert hij aan de Koninklijke Beiaardschool te Mechelen bij Geert D’hollander.
Roy Kroezen is adjunctbeiaardier te Rhenen en organist van het Apostolisch Genootschap te Hilversum. Hij is het komende jaar plaatsvervangend beiaardier te Geldrop. Hij concerteerde in verschillende Europese landen, Curaçao, de Verenigde Staten en speelde verder in Japan, in het Nagasaki Holland Village.

Zeeland Nazomer Festival

‘Hondenwacht’, literair programma in het kader van het 
Zeeland Nazomer Festival

door Willem Nijssen

Kavadias wordt wel de Griekse Slauerhoff genoemd

In het kleine, fijne Nazomer Festivalbijprogramma ‘Van de zee’ (over literatuur, poëzie en muziek) stond woensdagavond de Griekse schrijver/dichter Nikos Kavadias centraal. Kavadias leefde van 1910 tot 1975 en was een groot deel van zijn leven varend marconist. Zijn oeuvre is niet groot: drie dichtbundels, één roman (‘Hondenwacht’) en enkele korte verhalen. Eén van die laatste is enkele jaren terug prachtig verfilmd onder de titel ‘Between the devil and the deep blue sea’.

Aanwezig waren twee vertalers van zijn werk, de Nederlander Hero Hokwerda en de Vlaming Werner Stuyven. En dat de poëzie van Kavadias heel gemakkelijk levend is te houden bewees de vijfkoppige groep Ano Kato, die een drietal gedichten muzikaal vertolkte. Worstelend met een syrtakiverleden viel het me weliswaar niet mee om daarin dezelfde melancholie te horen als in de vertalingen. Maar het idee dat zulke poëtische teksten zo (schijnbaar?) gemakkelijk tot een lied kunnen worden, was op zich al een belevenis. En wellicht kwam je zo ook dichter bij de essentie, want zoals Hero Hokwerda het stelde: Kavadias wordt wel de Griekse Slauerhoff genoemd, maar zo somber is het bij hem allemaal niet.

Dat zou je na het openingsgedicht ‘Marabu’ (uit de gelijknamige, succesvolle debuutbundel uit 1933, en muzikaal vertolkt door Ano Kato) niet denken. Het is een lang gedicht, waarin de verteller uitlegt waarom bij als zeeman bij het passagieren nooit met vrouwen optrekt. En dat is niet vanwege alle roddels die over hem gaan, maar vanwege een trieste ervaring met een vrouw die hij als verliefde leert kennen (“bij haar vond ik de vreugde van een kind terug”) en die hij later -zelf volledig dronken- terugvindt in de hoeren­buurt van een tweederangs havenstad.

Is het fabuleren over (zoals Hokwerda beweert) of koketteren met gevoelens van eenzaamheid die de zee oproept. De meesten van ons zijn toch redelijk succesvol in het realiseren van het ‘kleine geluk’. Wat raakt ons dan in die weemoedvolle teksten, zoals Werner Stuyven er een heel mooi voorleest: ‘Brief aan mijn paard’. Op zoek naar wie of wat Kavadias nu eigenlijk was, wordt er natuurlijk gegist over de ware aard van de dichter.

“Had ie een vrouw eigenlijk?” vraagt Helge Prinse plots spontaan-naief. “Nee,” antwoordt Hero Hokwerda, “hij had een vast principe in zijn leven om alleen gebruik te maken van betaalde liefde.” Om er dan haastig, en mompelend, aan toe te voegen: “We zakken nu wel heel erg af.”

Mag het idool niet van zijn voetstuk af? De heren vertalers -die een zeer mooie keuze uit de teksten maakten, dat wel- blijven netjes en bescheiden. Ook wanneer ze staande de uitzending worden uitgenodigd elk een zelfde stukje in vertaling te laten horen en dan commentaar op elkaar te geven. Had dat niet spannend kunnen worden, of zou dat over de hoofden van het publiek zijn gegaan? Ik denk eerder het eerste, en dus vind ik die bescheidenheid niet op zijn plaats.

De keerzijde van zoveel eerbied is, dat het werk van Kavadias heel mooi en stemmig tot zijn recht komt. Eén heel klein fragment slechts, wordt er voorgelezen uit de roman ‘Hondenwacht’. Maar dat was genoeg om te weten, dat in dat ‘logboek’ van gesprekken op de brug in het bolst van de nacht veel wordt onthuld over de echte, voetstukloze Kavadias. Daar zorgt hij zelf wel voor. Een mooie leestip dus, tot besluit.

Kijk voor meer reacties uit de pers onder recensies